Er zijn momenten waarop het leven een openbaring doorgeeft. Niet in de vorm van een boek of een krantenkop, maar als een beeld dat zich zó scherp aandient in het innerlijk oog, dat het niet genegeerd kan worden. Een beeld dat je achtervolgt – niet als een nachtmerrie, maar als een waarheid die je ziel wakker schudt.
En het beeld was dit:
Aan de ene kant van de wereld werd een kind uit de armen van zijn moeder gerukt. Een vrouw lag in coma, hersendood verklaard, maar werd kunstmatig in leven gehouden om de nog niet levensvatbare baby in haar buik alsnog geboren te laten worden opgroeiende in een emotieloos lichaam zonder affectie. Een andere vrouw werd gedwongen tot het baren van een kind dat ze niet wilde dragen. In datzelfde moment werd een flatgebouw geraakt door een bom, vielen lichamen uit ramen, werd een familie uit hun huis getrokken, voor de laatste keer bijeen.
En aan de andere kant van de wereld?
Daar zaten mensen aan tafel. Met koffie. En een lekker stuk Limburgse vlaai.
Ze lachten. Ze maakten plannen voor het weekend. Ze spraken over nieuwe Netflix-series, interieurtrends, het weer.
En precies dát is het beeld.
Niet om te choqueren. Niet om schuld aan te praten. Maar om het geheugen te activeren. Want het is niets nieuws. In de tijd van de Tweede Wereldoorlog hadden we geen social media, geen livestreams, geen wereldwijde pushberichten die op iedere telefoon oppopten bij elke raketaanval.
Maar nu? Nu weten we het.
We weten het.
En we doen niets.
Toen Piet destijds gezellig met Mien aan de keukentafel zat, met een koekje bij de koffie, werden in Polen Joden vergast. Werden families gescheiden, levens vernietigd, kinderen in doodskampen gebracht. En dat is precies wat er nu ook gebeurt.
Alleen zijn de namen veranderd. De talen anders. De religies misschien een ander boek. Maar de mechaniek is identiek: onderdrukking, deportatie, ontheemding, moord.
En wat doen wij?
Manifesteren.
Chillen.
Zoeken naar “alignment” in ons leven.
Het is geen aanklacht. Maar het is wel een uitnodiging. Tot het erkennen van een pijnlijk patroon.
Want laten we eerlijk zijn: de meeste mensen geven pas om mensenrechten, als hun eigen recht wordt aangetast. Als het niet op de eigen stoep gebeurt, voelt het als fictie. Als iets op het nieuws, niet in het lijf. En dat is precies wat de systemen van macht weten.
Ze vertrouwen erop dat jij niks doet zolang jij jouw vlaai kunt eten.
Zolang jouw kind niet gegrepen wordt.
Zolang jouw lichaam nog zelfbeschikking heeft.
Zolang jouw deur nog op slot kan.
Maar weet dit: als we over een paar decennia films maken over deze tijd, over de kampen waarin mensen opgesloten zaten, over kinderen die onder puin vandaan werden gehaald, over vrouwen die geen keuze hadden over hun eigen baarmoeder — dan zullen mensen met afschuw reageren.
“Hoe kon dit gebeuren?”
“Waarom deed niemand iets?”
“Wat een schande van de mensheid.”
En dan zullen ze de beelden zien van nu: Van jou. Van mij. Zittend aan de keukentafel. Kijkend naar ons scherm. Scrollend. Misschien met tranen in onze ogen. Maar met onze handen in de schoot. En ja, er zijn mensen die opstaan. Er zijn mensen die spreken, schrijven, organiseren, steunen. Vaak zijn het zij die deze pijn al eens hebben gekend.
In vorige levens. In hun voorouderlijn. Zij die weten hoe het voelt om uit huis te worden gehaald, gedeporteerd te worden, vernederd, gevangen, genegeerd. Zij die de oorlog niet als geschiedenis kennen, maar als DNA. Zij herinneren zich. En handelen.
Maar de rest…? Die leeft voort in een wereld waarin mensenrechten slechts trending zijn zolang het algoritme meewerkt. En dus vragen we: Wat als straks iemand je vraagt:
“Waar was jij? Wat deed jij, toen er kinderen werden vermoord?”
Zeg je dan:
“Ik zat aan mijn cappuccino, bezig met hoe ik mijn droomleven kon aantrekken”?
Nogmaals: het is geen beschuldiging. Maar het is wel jouw verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid is niet hetzelfde als schuld. Het is de erkenning dat je deel bent van dit weefsel. Dat jouw keuze – om te voelen, te spreken, te handelen – invloed heeft.
Op het ritme van de wereld. Op het karma van het collectief. Op het geheugen van je ziel. De wereld is niet opgedeeld in goed en kwaad. De wereld is een spiegel van waar wij voor kiezen onze ogen open te houden. De tijd vraagt niet meer om toekijken.
De tijd vraagt om wakker-zijn. Om waarheid. Ook als het je ongemak kost. Ook als het je comfort aantast. Ook als je niet zeker weet hoe je moet helpen. Want oorlog is niet iets van toen. Het is iets van nu. En aan het eind van dit tijdperk zal niet de vraag zijn wat je voelde, maar wat je deed.
— Voor hen die willen herinneren voordat het te laat is
— Voor hen die weten dat hun ziel niet toevallig in deze tijd incarneerde
— Voor hen die beseffen: ik bén de schakel. De keuze. De stem.
Nadieh Cuijten
-The House Of Sacred Remembering